De Topinamboer. Weleens van gehoord? Of gegeten? Een op de tien zal reageren met: "Ja, lekker! Maar wel een klus om te schillen!" Maar het gros van de mensen kijkt je aan met een blik waarvan je vermoedt dat ze denken: 'Is dit weer een raadsel of mop?'. De Topinamboer is in Nederland beter bekend als de aardpeer. De aardpeer is in 1605 door een Franse ontdekkingsreiziger ontdekt in Noord-Amerika, bij de Topi-indianen. Daar heeft de aardpeer zijn naam aan te danken. De aardpeer behoort een beetje tot de vergeten groenten. Als je het aan je grootouders vraagt, zullen ze het waarschijnlijk wel herkennen. De aardpeer wort ook wel aardartisjok, Jeruzalem artisjok of topinamboer genoemd. Zijn Latijnse naam is Helianthus tuberosus.
Zelf ken ik de aardpeer wel van huis uit. In de Marokkaanse keuken speelt het een belangrijke rol, en wordt het gezien als een delicatesse. En dat is het ook! Het heeft iets weg van artisjok en asperge. Ik moet wel toegeven dat het schillen een rotklusje is. De aardpeer lijkt namelijk op het eerste gezicht op verse gember, met al die uitstekende knobbels en bobbels. Maar goed, je moet er wat voor overhebben om uiteindelijk van de aardpeer te kunnen genieten... Je kan er alle kanten mee op; in een stoofpotje met vlees (zo ken ik het), als een soepje, bakken in de oven en je kan het zelfs rauw eten (!) door een salade. De aardpeer behoort tot de knolfamilie, en niet tot de aardappelfamilie zoals vaak wordt gedacht. Hij is makkelijk te telen en wordt daarom vaak in moestuinen gebruikt. Net als de aardappel, stop je hem onder grond.
Hij geeft gele bloemen die zich gedragen als de zonnebloem: de bloem volgt de zon overdag van oost naar west, en ’s nachts precies omgekeerd. Dit bijzondere verschijnsel heet heliotropisme.
Als de stengels van de bloem uitdrogen, zijn de aardperen klaar voor gebruik. Ze kunnen in de grond bewaard worden, zo haal je alleen uit de grond wat je nodig hebt.
De aardpeer is rijk aan de stof inuline (heeft niks te maken met insuline).
Inuline is een niet-verteerbare koolhydraat die niet door de darm wordt opgenomen. Dit heeft tot gevolg dat de bloedsuiker niet stijgt. Dit is gunstig voor mensen met diabetes. Daarnaast heeft inuline een gunstige werking voor de darmflora. Het zorgt er o.a. voor dat de zuurgraad daalt. Dit bevordert de opname van calcium en magnesium uit de voeding.
Het is ook een uitstekende bron van vele andere gezondheid bevorderende voedingsstoffen. Slechts 100 gram aardpeer geeft al 13% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor vitamine B1 en bijna 20 % van ijzer. Ook is het rijk aan kalium, koper en vitamine C.
Naast al deze voordelen heeft de aardpeer ook een minpuntje….Bij het eten van grote hoeveelheden, kan je last krijgen van winderigheid en een opgeblazen gevoel. De een heeft er meer last van dan de ander. Sommige mensen hebben er baat bij om tijdens het bereiden van de aardpeer, kurkuma of bonenkruid te gebruiken. Voor mensen die snel last hebben van hun darmen (bijv. PDS), is het daarom belangrijk om hier alert op te zijn.
Mijn tip; weest niet te gretig als je het voor het eerst gaat eten, en vind uit wat je grens is. Tenslotte kennen we ook andere voedingsmiddelen waarbij dit verschijnsel optreedt, zoals bijvoorbeeld witte bonen.
Zoals voor schoonheid geldt, ‘wie mooi wil zijn, moet pijn lijden’, geldt voor de aardpeer; ‘wie genieten wil, moet er wat voor over hebben…’.